Vaak hoor ik opmerkingen als: ‘Homoseksualiteit is een gevolg van de zondeval’, of ook wel: ‘Homoseksualiteit is niet zoals God het bedoeld heeft’. Je komt zo’n opmerking tegen in kerkelijke discussiestukken, of tijdens discussies over homoseksualiteit. Dit soort opmerkingen steken mij. De eerste variant klinkt als: ‘Wie heeft gezondigd, jouw kind, of jullie als ouders?’ De andere variant klinkt als: ‘Jouw kind is niet zoals God haar bedoeld heeft’, terwijl ik ook mijn kind heb laten dopen als kind van God, vroeger met haar het kinderliedje ‘je bent een parel in Gods hand’ gezongen heb, in haar poëzie-album, dat ze als klein meisje had, het ‘gebed voor mijn kinderen’ heb geschreven: ‘ik leg de namen van mijn kinderen in Uw handen’.
Blogs
Onlangs las ik een aantal blogs. Mijn dochter Minke schreef een blog met de zin ‘Ik wordt zo moe van dat uitstrekken naar een heilig leven’ (https://lazarus.nl/2018/01/geaardheid-van-minke-heeft-ook-gevolgen-voor-haar-geloof/#gs.giPhczs). In een andere blog las ik: ‘Als homo voel ik me de zondebok van de kerk’ (https://lazarus.nl/2018/03/homoszijndezondebokvandekerk/?utm_content=buffer4caed&utm_medium=social&utm_source=facebook.com&utm_campaign=buffer#gs.QqTD1l4). Op ‘Verscheurd kwam ik in een blog de volgende opmerking tegen: ‘Een homo moet altijd een tien scoren, terwijl een hetero-christen het met een mager zesje wel kan redden’ (https://verscheurd.nl/homo-moet-altijd-tien-scoren-terwijl-hetero-christen-mager-zesje-wel-redden/).
Hulpeloos maar schuldig?
Ik proef de pijn, de zwaarte, de bijna onmogelijke opgave waarvoor homo’s en lesbiennes gesteld worden. Het is om depressief van te worden. Het doet me denken aan een boek van Aleid Schilder: ‘Hulpeloos maar schuldig; het verband tussen een gereformeerde paradox en depressie’. Nu gaat het in dat boek niet over het verband tussen homoseksualiteit, althans wat sommige kerken daarvan zeggen, en depressie, maar mijns inziens ligt hier wel een soortgelijk verband.
Cijfers en statistieken
Er is door het Sociaal Cultureel Planbureau onderzoek gedaan naar depressiviteit en suïcide onder christelijke homoseksuele jongeren (Saskia Kreuzenkamp, red. ‘Steeds gewoner, nooit gewoon’, SCP, Den Haag, juni 2010). Het rapport trekt de conclusie, dat dat van de religieuze homoseksuele jongeren 25% zichzelf niet accepteert. Volgens het rapport heeft 12% van de homojongeren een zelfmoordpoging gedaan. Onder andere een religieuze opvoeding blijkt risico-verhogend bij suïcide te zijn.
Op de informatiepagina van Verscheurd.nl zijn de volgende cijfers te vinden: Het percentage homoseksuele mannen dat wel eens plannen heeft gemaakt voor zelfdoding is 42%, voor vrouwen ligt dat op 46% (voor mensen in Nederland in het algemeen ligt dat op 8,3%).
Het rapport ‘Ik wou dat ik dood was’ door Hanneke Felten en Maurits Boote, (Movisie, Utrecht 2012) stelt dat 50% van homo- en biseksuele jongeren suïcide-gedachten heeft gehad. Onder jongeren in het algemeen is da volgens het rapport 11,2%. Van de jongens heeft 9% en van de meisjes heeft 16% één of meerdere suïcide pogingen achter de rug. Dit is veel hoger dan onder jongeren in het algemeen.
Een Engels rapport ‘In the Name of Love’ (Oasis Foundation, 2017) komt tot de harde conclusie, dat de kerk door haar opstelling homoseksuele mensen tot zelfmoord drijft. Die conclusie komt overeen met de Nederlandse rapporten van het SCP en Movisie.
Kerkelijke meningen
Discussies over homoseksualiteit worden vaak keihard gevoerd. Meningen lijken in beton gegoten, er worden kerkelijke beleidsstukken gepubliceerd, er worden studiedeputaatschappen en synodecommissies ingesteld, theologencongressen gehouden, er wordt gepreekt over bekende Bijbelteksten, die hierover lijken te gaan, er wordt gezegd ‘wat God er van vindt’, maar vaak blijft het een ‘kwestie’; de mens er achter blijft buiten beeld, laat staan dat hij of zij bij de discussie betrokken wordt. Dat dit ongelooflijk kwetsend is, hoeft geen betoog. Ervaringsverhalen van LHBT’ers op ‘Verscheurd.nl’ en ‘wijdekerk.nl’ spreken boekdelen en zijn schrijnend.
Terug naar het boek ‘Hulpeloos maar schuldig’ van Aleid Schilder
Het boek van Aleid Schilder ‘Hulpeloos maar schuldig’ gaat over het verband tussen een gereformeerde paradox en depressiviteit. Die paradox bestond uit het ‘van nature zondig zijn’ en ‘onbekwaam zijn tot enig goed’, maar toch schuldig zijn voor God. In het oude avondmaalsformulier werd opgeroepen om een mishagen te hebben aan jezelf. Aleid Schilder laat met mijns inziens goede argumenten zien dat een te sterk ‘zondebesef’ en toch schuldig zijn kan leiden tot depressieve klachten. Het gaat dan vooral om een schuldig voelen, terwijl je onmachtig bent om er iets aan te doen. Het leidt tot verlies van zelfrespect en een onvermogen om jezelf aanvaarden zoals je bent. Nu gaat het mij niet om de gereformeerde paradox, zoals Aleid Schilder die beschrijft, maar wel om een soortgelijke paradox van homoseksualiteit en het schuldig zijn. Zeker wanneer homoseksualiteit ook in diverse discussies gerelateerd wordt aan ‘zonde’, ‘een gevolg van de zondeval’, ‘niet volgens Gods bedoeling’, terwijl daarbij vaak de eis van een celibatair (meestal eenzaam) leven wordt gesteld. Wanneer homo’s en lesbiennes dat niet kunnen dragen, is het oordeel vaak al geveld. Het is in feite een voortdurend repeterende boodschap, dat je niet voldoet aan de hoge eisen die aan je gesteld worden. Dat dit leidt tot een laag zelfbeeld, depressieve klachten en suïcide wordt mijns inziens bevestigd wordt door de cijfers van het Sociaal en Cultureel Planbureau omtrent depressie en suïcide bij christelijke jongeren. Het is een paradox waaraan je nog moeilijker kunt ontsnappen, dan aan de door Aleid Schilder beschreven paradox. Je kunt je seksuele geaardheid immers niet kiezen.
Verantwoordelijkheid voor orthodox christelijke kerkgemeenschappen
De statistieken over depressieve klachten en suïcide onder christelijke homoseksuele jongeren liegen er niet om. Dit vraagt om verantwoordelijkheid nemen van christelijke gemeenschappen. Wanneer synodebesluiten en studierapporten alleen maar gaan over de vraag naar de juiste uitleg van de bekende teksten die vaak aangehaald worden als het gaat over homoseksualiteit, wordt het belangrijkste uit het oog verloren, namelijk de verantwoordelijkheid voor de homoseksuele medemens. Ook de synode van de vrijgemaakte kerken hebben een studiedeputaatschap ingesteld. Het is mijns inziens noodzakelijk om allereerst verantwoording af te leggen over de hoge cijfers van depressie en suïcide onder christelijke homoseksuele jongeren, voordat men zich buigt over welke Bijbeltekst dan ook. Ik hoop van ganser harte, dat dit ook gebeurt. Dat geldt ook voor kerkenraden die besluiten moeten nemen over de plaats van LHBT’ers in hun gemeente. Doen ze dit niet, dan blijven kerken onveilige plaatsen voor LHBT’ers.
verantwoording en vrijheid 